در این مطلب به مقایسه شباهت ها و تفاوت های تیره سرو و کاج می پردازیم ، بسیاری از افراد تفاوت سرو و کاج را نمی دانند و آنها را با هم اشتباه می گیرند ، در صورتی که هر یک از این تیره ها دارای مشخصات خاص خود بوده و در برخی شرایط آب و هوایی نیز نمی توانند به خوبی رشد نمایند ، درختان سوزنی‌برگ یا مخروطیان  Conifers ، با قامت‌های بلند و همیشه سبزشان، از برجسته‌ترین و مهم‌ترین گیاهان کره زمین هستند. در میان آن‌ها، تیره‌های سرو که با نام لاتینCupressaceae  و تیره کاج که با نام لاتین  Pinaceae  شناخته می شوند ، دو گروه بزرگ و پرجمعیت مخروطیان هستند که بسیاری از ما آن‌ها را صرفاً درخت سوزنی‌برگ می‌نامیم . اما در پس این شباهت ظاهری، تفاوت‌های اساسی در ویژگی‌های گیاه‌شناسی، پراکندگی و حتی کاربردهای آن‌ها وجود دارد که شناخت آن‌ها می‌تواند در شناسایی و درک بهتر این درختان به ما کمک کند ، تیره سرو و کاج ممکن است بسیار شبیه به هم به نظر برسند، اما با بررسی دقیق‌تر برگ‌ها، مخروط‌ها، الگوی رشد و حتی بوی آن‌ها، می‌توان تفاوت‌های اساسی را درک کرد  با خوندن ین مطب  از این به بعد وقتی یک گیاه سوزنی برگ می بینید ، می توانید متوجه شوید که این گیاه جزء تیره کاهاست یا جزء تیره سروهاست.

تفاوت در برگ های تیره سرو و تیره کاج

تیره سرو و کاج از نظر ظاهری به هم نزدیک هستند ولی با دقتی بیشتر می توان تفاوت های آنها را به خوبی تشخیص داد ، شاید بارزترین تفاوت بین تیره‌های سرو و کاج در شکل و آرایش برگ‌های آن‌ها باشد که در زیر به آن می پردازیم :

در تیره کاج  Pinaceae  ، برگ‌ها سوزنی‌شکل و اغلب بلند هستند ، برگ‌ها معمولاً به صورت دسته‌ای باندل و یا بسته‌ای  فاسیکل  از ۲، ۳ یا ۵ سوزن خارج می‌شوند ، برخی از گونه‌ها مانند صنوبر   Spruce  و سدر  Cedar  ،  برگ‌های تک‌تک دارند که به صورت مارپیچی دور ساقه قرار گرفته‌اند ، در بسیاری از گونه‌های کاج ، برگ‌ها دارای سطح مقطع گرد یا نیمه گرد هستند.

در تیره سرو  Cupressaceae ،  برگ‌ها فلس‌شکل یا پولکی هستند ،  برگ‌های این تیره معمولاً کوچک، صاف و به صورت فلس‌شکل یا پولکی هستند که روی ساقه به هم فشرده شده‌اند و اغلب ساقه را کاملاً می‌پوشانند  مانند سرو ناز یا سرو خمره‌ای ،  در برخی گونه‌های سرو مانند برخی از ارس‌ها یا سرو کوهی، به خصوص در نمونه‌های جوان، برگ‌ها ممکن است سوزنی و نوک‌تیز باشند، اما با بلوغ گیاه، فلس‌شکل می‌شوند. همچنین در کاج ها ، برگ‌ها معمولاً به صورت متقابل یا متناوب در امتداد شاخه قرار می‌گیرند.

تفاوت در شکل و نوع میوه ها و مخروط های تیره سرو و کاج

تیره سرو و تیره کاج دارای مخروط یا میوه های مخروطی شکلی می باشند ، مخروط‌ها یا میوه‌های  این درختان تفاوت‌های زیادی دارند :

در تیره کاج  Pinaceae ، مخروط‌های چوبی و کلاسیک:وجود دارد ، مخروط‌های کاج معمولاً بزرگ، چوبی و دارای فلس‌های مشخص هستند که به صورت منظم روی هم قرار گرفته‌اند. نحوه رهاسازی بذربه این شکل است که  فلس‌ها پس از بلوغ بذر باز می‌شوند تا بذرها را رها کنند و زمان بلوغ مخروط‌ها معمولاً ۱ تا ۳ سال طول می‌کشد.

در تیره سرو Cupressaceae  ، مخروط‌های گوشتی یا چوبی کوچک وجود دارد ،  مخروط‌های سرو معمولاً کوچک‌تر هستند و می‌توانند گوشتی و توت‌مانند باشند مانند ارس یا سرو کوهی و  یا چوبی با فلس‌های کوچک‌تر باشند مانند سرو لاوسون یا سدروس ، همچنین تیره سرو دارای فلس‌های کمتر و نامشخص‌تر هستند،  تعداد فلس‌ها کمتر و اغلب به هم جوش‌خورده‌اند و زمان بلوغ مخروط‌ها معمولاً در عرض یک سال اتفاق می‌افتد.

تفاوت الگوی رشد شاخه‌ها و ویژگی‌های تنه در تیره کاج و سرو

در تیره کاج  Pinaceae  ،  شاخه دهی منظم است ،  شاخه‌ها اغلب به صورت حلقه‌ای  Whorled ، در امتداد تنه رشد می‌کنند که الگوی رشد منظم‌تری ایجاد می‌کند ، پوست تنه معمولاً ضخیم ، فلس‌فلس و شیاردار است ، بسیاری از گونه‌های کاج تولید رزین یا صمغ فراوان می‌کنند که بوی مشخصی دارد.

در تیره سرو  Cupressaceae ، شاخه دهی نامنظم‌تر است ،  شاخه دهی ممکن است نامنظم‌تر و متراکم‌تر باشد ،  پوست تنه معمولاً نازک‌تر ، فیبری‌تر و گاهی اوقات فلس‌فلس است همچنین  کاج ها فاقد رزین فراوان هستند  

تفاوت در بوی برگ های کاج و سرو

اگرچه این یک روش علمی دقیق نیست، اما بوی برگ‌ها می‌تواند راهنمای خوبی برای تمایز بین کاج و سرو  باشد ، در تیره کاج  برگ‌ها معمولاً بوی تند و رزینی مانند کاج یا سرو خمره‌ای دارند ، در تیره سرو ، برگ‌ها  معمولاً بوی تازه، چوبی یا حتی لیمویی دارند  مانند سرو لاوسون .

معرفی گونه های مهم تیره کاج و تیره سرو

هر دو تیره دارای گونه‌های بسیار متنوعی هستند که در مناطق مختلف جهان پراکنده‌اند ،:

در تیره کاج  گونه هایی مانند کاج‌ها (Pines)،  صنوبرها (Spruces)،  صنوبرهای نقره‌ای (Firs)،  سدرها (Cedars) و سکویاها (Redwoods) حضور دارند ، پراکنش جغرافیایی کاج ها عمدتاً در مناطق معتدل و سرد نیمکره شمالی است ، کاج ها منبع اصلی چوب صنعتی و ساختمانی، و رزین و محصولات جنگلی و شیمیایی هستند .

درتیره سرو گونه هایی مانند سروها  (Cypresses) ، ارس‌ها  (Junipers)، تویاها  (Thujas)، سروهای کاذب  (False      Cypresses)   و برخی سکویاها مانند سکویای غول‌پیکر (Giant Sequoia) حضور دارند ،  پراکنش جغرافیایی سروها وسیع‌تر از کاج هاست و هم در نیمکره شمالی و هم در نیمکره جنوبی یافت می‌شوند، از مناطق معتدل تا نیمه‌گرمسیری ، سروها کاربرد گسترده ای در طراحی فضای سبز و حصارکشی دارند و چوب‌های مقاوم و عطردهنده هستند .